Wśród konsumentów dość powszechnym przekonaniem jest to, że kartony wielomateriałowe na napoje są przyjazne dla środowiska i wygrywają na tym polu z opakowaniami wyprodukowanymi z PET. Po dokładniejszej weryfikacji okazuje się, że w rzeczywistości jest jednak zupełnie odwrotnie i znacznie więcej argumentów jest po stronie butelek plastikowych.

Sam fakt, że różne rodzaje opakowań wyrzucane są do pojemników na odpady nadające się do ponownego przetworzenia, nie gwarantuje jeszcze, że zostaną poddane efektywnemu recyklingowi. Dobrym tego przykładem są wielomateriałowe kartony na napoje.

Recykling kartonów wielomateriałowych

Mówiąc „karton” np. na mleko myślimy w skrócie „papier”, zatem materiał znacznie przyjaźniejszy dla środowiska niż plastik. W rzeczywistości są to opakowania wielowarstwowe, składające się ze sklejonego ze sobą papieru, polietylenu i aluminium. Ten ostatni materiał jest szczególnie pożądany, jednak nie ma go w nim aż tyle, aby jego odzyskiwanie ze zużytych kartonów mogło realnie interesować aluminiową branżę. Obecnie jest w praktyce nie do odzyskania, a jeśli już, wymaga zastosowania technologii pirolizy, która, póki co jest nadal bardzo kosztowna.

Karton wielomateriałowy bywa błędnie wrzucany do pojemników na papier, zamiast do żółtych na tworzywa sztuczne i metal, co stanowi kolejny problem w gospodarowaniu takim odpadem. Należy też pamiętać, że w większości zamykany jest plastikowym wieczkiem, które zasadniczo powinno być oddzielnym odpadem. W efekcie tych czynników trudno o szanse na to, że zużyty karton wielomateriałowy stanie się ponownie pełnowartościowym, nowym opakowaniem.

Coraz lżejsze opakowania PET, coraz cięższe kartony wielomateriałowe

Kartony wielomateriałowe mają też i pozytywne cechy, a to ze względu na ich kanciasty kształt umożliwiający ścisłe układanie na sklepowych półkach, co znacznie oszczędza miejsca. Są też lżejsze niż opakowania szklane, co powoduje mniejsze zużycie paliwa potrzebnego do transportu i ułatwia składowanie w centrach dystrybucyjnych i w punktach detalicznych.

Mimo tego i tak nadal gorzej pod tym względem wypadają w porównaniu do opakowań PET, bo zamiast tracić na wadze, ich masa rośnie. Jak podaje Environmental Action Germany (DUH), pozarządowa organizacja ochrony środowiska i konsumentów w Niemczech, obecnie są o 35 procent cięższe niż jeszcze 20 lat temu. Butelki PET natomiast wręcz przeciwnie – ich masa stale maleje, dzięki czemu wymagają mniej energii do ich wyprodukowania, przez co zasoby naturalne są efektywniej chronione. W Europie Zachodniej pozwoliło to także wyeliminować z obiegu blisko 6,2 mln ton „plastiku” rocznie¹.

Efektywny recykling PET

Wyższością opakowań PET nad tymi z materiałów alternatywnych, jest łatwość ich ponownego przetwarzania przy zachowaniu wysokiej efektywności energetycznej.

Zużyte butelki PET nadal pozostają bardzo cennym surowcem i metody jego pozyskiwania oraz recyklingu będą coraz skuteczniejsze za sprawą choćby wdrażanego systemu depozytowego. Z dużym powodzeniem działa już on w dziesięciu krajach Unii Europejskiej i obejmuje w sumie 133 milionów osób. Jest to niezwykle istotny element w realizacji koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym, przybliżającej nas do redukcji emisji CO₂ i ograniczania zmian klimatu – mówi Mariusz Musiał, dyrektor zarządzający ALPLA w Polsce.

Tworzywa sztuczne m.in. PET, są ponadto przedmiotem różnych projektów badawczych w zakresie recyklingu chemicznego. Te nowe technologie przetwarzania pozwolą na przywracanie stanu pierwotnego tym odpadom, które do tej pory nie mogły być poddane recyklingowi. Wiele wskazuje na to, że w kontekście środowiskowym tworzywa sztuczne jeszcze długo pozostaną bezkonkurencyjne.

¹ German Association for Plastics Packaging and Films (IK) - Niemieckie Stowarzyszenie Opakowań i Folii Plastikowej (IK): Daten & Fakten – Ressourceneffizienz von Kunststoffverpackungen; PlasticsEurope: Plastics - the Facts 2019